Kæru börn, sem nú eruð að fermast borgaralega, og þá kannski ekki viðeigandi að kalla börn lengur, samkvæmt gömlum skilningi á fermingu, þegar börn komust í fullorðinna manna tölu á þessum tímamótum. En þar sem heil fimm ár eru þar til þið verðið fullorðin í lagalegum skilningi, þá leyfi ég mér að ávarpa ykkur sem börn! Foreldrum ykkar þykir það líka þægilegra.
Sjálf er ég barn, að vísu fyrrverandi barn, barn sem stóð einu sinni frammi fyrir þeirri ákvörðun hvort ég ætti að fermast. Ég sló þeirri ákvörðun á frest, því ég tók þessu svo alvarlega og fermdist ekki með krökkunum í mínum bekk, heldur fermdist ári síðar. Þegar ég var að hugsa minn gang byrjaði fjölskyldan að þrýsta svolítið á mig og ég var svo pasturslítil að ég fermdist á endanum í kirkjunni og haldin var veisla með tertum og gömlum frænkum og ég fékk að mestu einskissnýtt drasl að gjöf, rétt eins og ég hafði óttast. Ég óttaðist ferminguna í raun mjög mikið, mér fannst eins og ég væri of ung og óhörðnuð til að taka þá ákvörðun að aðhyllast kristna trú til æviloka. Ég var hrædd við að segja já við prestinn. Mér fannst eins og þetta væri svo svo mikilvægt orð. En svo kom kæruleysi unglingsáranna yfir mig og ég hugsaði, hva….. þetta skiptir engu máli, eitt lítið já. Það skiptir meira máli að valda engum vonbrigðum, fá peninginn og komast í ballettskóla til Englands. Því fór það nú svo að ég fermdist ….og affermdist fljótlega eftir ferminguna, því ég skráði mig úr þjóðkirkjunni. En síðan hef ég reyndar heimsótt kirkjur mun oftar en áður.
Þið haldið kannski að ég sé komin til að tala um hversu skelfilegt sé að fermast. En það er nú ekki tilgangur minn í dag að segja ykkur að mín reynsla af fermingunni hafi verið slæm. Þó ég hafi verið svolítið týnd í kringum mína fermingu og meirað segja samið eina ljóðið mitt í þeirri krísu, sem er ekki viðeigandi að fara með fyrir ykkur hér í dag, þá vorkenni ég ykkur alls ekkert. Ég samgleðst ykkur og foreldrum ykkar innilega og óska ykkur til hamingju með daginn, áfangann og það bjarta líf sem bíður ykkar.
Ég er komin hingað til að tala við ykkur um glænýjar upplýsingar sem rak á fjörur mínar og mig langar til að deila með ykkur, það eru hvorki trúarbrögð né trúleysingjatal, heldur einfaldlega sögur af vatni og sennilega kallast þær hjá-vísindi. Og nú reynir á hvort þið hafið lært að beita gagnrýninni hugsun, sem mér skilst að hafi verið lögð rík áhersla á í kennslunni.
Nú hef ég hér tvö vatnsglös, á annað hef ég skrifað orðið kærleikur en á hitt hef ég skrifað fíflið þitt. Það er í raun ótrúlegt að ég skuli gera þetta, svo fáránlegt eitthvað og enn furðulegra er að ég skuli bara vilja drekka úr öðru glasinu. En þetta er ekki bara grín, það er japanskur maður að nafni Masaru Emoto, sem kveðst vera búinn að rannsaka hvort neikvæðar og jákvæðar fullyrðingar hafi einhver áhrif á vatn. Vatn var sumsé meðhöndlað bæði með jákvæðum yrðingum og neikvæðum. Sýnishorn af vatni sem hlotið hafði þessa meðferð voru síðan skoðuð í smásjá og teknar af þeim myndir og viti menn, þau sem höfðu fengið fögur orð, mynduðu gullfallega, yndisfagra kristalla, sem líktust mest stjörnum á næturhimi eða blómum. Hitt vatnið, sem eitthvað miður fallegt hafði verið sagt við myndaði vanskapaða eða enga kristalla varð líkast drullu.
Þegar fréttist af þessum niðurstöðum um vatnið í Japan tók t.d. ein fjölskylda að gera ámóta tilraunir heima hjá sér og beita svipaðri meðferð á hrísgrjón Hún tók sig til og talaði fallega við eina krukku af hrísgrjónum í lengri tíma. Hrísgrjón í annarri krukku fengu svoleiðis gusurnar af ljótum orðum og skömmum yfir sig og börnin í fjölskyldunni tóku fullan þátt í því, og þriðja hrísgrjónakrukkan fékk enga athygli. Hvað haldiði að hafi gerst? Hrísgrjónin sem fengu enga athygli rotnuðu fyrr en þau sem voru niðurlægð. Þegar maður veitir einhverju jákvæða eða neikvæða athygli gefur maður nefnilega frá sér orku. Það mætti því ímynda sér að það að verða fyrir neikvæðri athygli væri skaðlegra en að fá alls enga athygli.
Og hvað á maður svo að gera við slíka vitneskju? Á maður að tala við vatnið sem maður drekkur, þakka því fyrir áður en maður fær sér sopa? Á maður að ákveða löngu fyrirfram hvort maður ætli að fá sér vatnsglas og skella svo Mozart á fóninn og vona að vatnið verði fyrir góðum áhrifum af fallegri tónlist. Það má náttúrulega alveg, en það er ekki endilega víst að það sé boðskapurinn með frásögninni af hegðun vatnsins.
Þetta er fyrst og fremst áhugavert fyrir okkur, því við erum, þ.e.a.s. líkamar okkar eru að 70 hundraðshutum vatn. Miðað við það sem á undan er rakið, skiptir því miklu máli hvernig er talað við okkur. Við blómstrum við falleg orð og koðnum niður við neikvæð orð. En ef enginn talar við okkur er líklegt að við veslumst hreinlega upp. Þetta eru svosem sjálfsögð sannindi og þarf engar vatnstilraunir til. En sagan af þeim tilraunum er ágætis áminning um að það getur hreinlega skipt sköpum að það sé talað fallega til manns. Þetta vekur mann líka til umhugsunar um allt sem maður hefur sagt ljótt og allt þetta fallega sem maður hefur sleppt því að segja. Orðin kærleikur og fyrirgefðu, reyndust vera þau orð sem á öllum tungumálum ullu því að hvað fegurstir kristallar mynduðust í tilraunum japanska mannsins, og það eru líka lykilorð í okkar menningu. Hinsvegar reyndust algeng orð, skipanir eins og “gerðu það!” eða “snáfastu til að gera það!”, ekki hafa góð áhrif á kristallamyndunina, þá urðu þeir vanskapaðir.
Við getum semsagt haft ótrúlega mikil áhrif á umhverfi okkar með því hvaða orð við veljum að nota. Við sjálf getum líka koðnað niður ef einhver er alltaf að skipa okkur fram og til baka og yfir okkur lifnar ef einhver tjáir okkur kærleika og fegurð. Við getum líka fengið fólkið í kringum okkur til að líða vel og vera hamingjusamt í návist okkar með því að tala fallega. Við getum svo sannarlega líka látið því líða illa. Lífið hlýtur að vera einhverskonar sambland af þessu öllu, okkar er að passa að fegurðin og hamingjan ríki.
En ég hefði gjarnan viljað vita þegar ég var að fermast að orðin eru ekki bara orðin tóm. Orðin eru kraftmikil og þau skipta máli. Orð eru til alls fyrst. Maður verður að orða hvað það er sem maður vill, til að fá það. En galdurinn er svolítið að vita hvað maður vill. Og þar sem framtíðin blasir við ykkur og þið vitið nú um mátt orðanna, þá vil ég fara með ljóð, sem hvetur ykkur til góðra verka í framtíðinni, en umfram allt er það hugsað til þess að þið látið drauma ykkar rætast og reynið að átta ykkur á hvað þið viljið gera við ykkar mikilvæga líf:
Einhver veit allt
Svo það skiptir engu máli hvað þú gerir
Gerðu það sem þig langar til
Það er í lagi
Þú getur gert það
En drífðu bara í því
Skilurðu?
(Höfundur: Ted Berrigan, þýðandi: Gyrðir Elíasson)