Hvað er veraldleg eða húmanísk gifting?

Efnt er til veraldlegrar / húmanískrar giftingar af hálfu pars sem vill gefa hvort öðru formlega heityrði sín á hátíðlegan máta, oft í nærveru fjölskyldu sinnar og vina.

Í veraldlegri giftingu er gerandinn parið sjálft en athafnarstjórinn leiðbeinir í athöfninni og flytur hugleiðingu tengda lífi parsins og hjónabandinu. Athöfnin ber ekki trúarlegt innihald.

Tónlist, söngur og ljóð eða önnur listræn tjáning eru ríkur þáttur af athöfninni sem ber jafnan ákaflega gleðilegt yfirbragð. Ættingjar og vinir og jafnvel brúðhjónin sjálf geta lagt sitt af mörkum til að gera athöfnina eftirminnilega.

Gifting hjá athafnarstjóra er löggjörningur, nema í einstaka tilvikum þar sem lagalegi hlutinn hefur þegar verið framkvæmdur af sýslumanni.

              Fyrir hverja er veraldleg gifting?

Veraldleg gifting er fyrir öll þau pör sem aðhyllast veraldlegar eða húmanískar lífsskoðanir eða vilja ekki af einhverjum ástæðum hafa trúarlega athöfn. Siðmennt neitar engum um þessa þjónustu, hvort sem að fólk er trúað eða ekki, en parið þarf að uppfylla lagaleg skilyrði giftingar og gera sér grein fyrir því að athafnarstjórinn mun ekki flytja trúarlegt efni eða blessanir. Þá getur yfirbragð athafnarinnar ekki heldur verið trúarlegt, þ.e. trúarlegir sálmar eða ljóð verða ekki hluti af athöfninni. Á þessu geta verið einhverjar takmarkaðar undantekningar undir sérstökum kringumstæðum (t.d. ef trúaðir og húmanistar giftast). Athöfnin er því aðskilin frá trú og því ólíklegt að hún henti eða nægi trúuðu fólki.

Siðmennt gerir ekki upp á milli ástarsambanda og leiðir pör saman til giftingar óháð kynhneigð. Þannig verða samkynhneigð pör að hjónum með sömu stöðu og þau gagnkynhneigðu í augum húmanista. Ástin ræður.

Húmanísk gifting er að öllu leyti hin sama og veraldleg utan þess að hún felur í sér giftingu pars þar sem bæði eru húmanistar að lífsskoðun og óska e.t.v. eftir ríkari áherslu á umfjöllun um húmanisma eða húmanísk gildi við athöfnina.

              Uppbygging dagskrár giftingarathafna

Allar giftingarathafnir hjá athafnarstjórum Siðmenntar þurfa að innihalda eftirfarandi kjarna:

• Stutt hugvekja um hjónabandið (aðfararorð heityrða)
• Heityrði (oftast með uppsetningu hringa en það er val) og kossinn.
• Tvö vitni þurfa að vera viðstödd (ekki endilega þeir sömu og skrifuðu undir svaramannavottorð)

Þessi stutta athöfn tekur um 4-7 mínútur í framkvæmd.  Dæmi um notkun á þessari kjarna-athöfn er hjá hjónaefnum sem vilja stutta athöfn oft í fámenni og vilja lítil formlegheit.

Dæmigerð athöfn af fullri lengd og tónlist samanstendur af:

• Innganga hjónaefna (eða brúður) á vígslustað undir innspili.
• Stutt inngangsorð athafnarstjóra.
• Tónlist
• Saga hjónaefna – athafnarstjóri rekur sögu sambands þeirra.  Léttleiki.
• Hugvekja – aðfararorð heityrða.
• Heityrðin og hringarnir.  Hjónabandið innsiglað með kossi.
• Tónlist.
• Lokaorð og útganga hjóna af vígslustað undir útspili.

Þessi athöfn tekur um 20-30 mínútur í framkvæmd.  Bæta má við lögum og saga hjónaefna getur verið mislöng. Staðsetning og umgjörð getur verið með marvíslegum hætti.  Ætli hjónaefni að hafa athöfnina útivið er ráðlagt að hafa varaáætlun með aðstöðu innivið ef veður yrði slæmt.

              Lögformleg skilyrði hjónavígslu og könnun þeirra

Hjónaefni þurfa að hafa náð lögræðisaldri (18 ára), vera ógift(ur), eða löglega skilin(n) og ekki skyld í beinan legg.

Leggja þarf fram fyrir athafnarstjórann fæðingarvottorð beggja, vottorð um hjúskaparstöðu og ef við á, vottorð um lögskilnað frá fyrra hjónabandi. Þessi vottorð fá hjónaefni hjá Þjóðskrá og er mikilvægt að panta þau a.m.k. þremur vikum fyrir áætlaðan giftingardag. Hjúskaparstöðuvottorðið má ekki vera eldra en 8 vikna þegar það er borið fram til könnunar.

Ef að annað eða bæði hjónaefni eiga ekki lögheimili á Íslandi er farið með vottorðin til sýslumanns, sem í slíku tilviki sér um þessa könnun vígsluskilyrða. Í tilviki búsetu á Norðurlöndunum geta hjónaefni fengið sitt könnunarvottorð í því landi (t.d. Hindersprövning í Svíþjóð) og er það tekið gilt á Íslandi og þarf þá ekki að snúa sér sérstaklega til sýslumanns.