Ræða sem Óli Stefán Flóventsson yfirþjálfari knattspyrnudeildar Sindra flutti við borgaralega fermingu sem fór fram í Nýheimum á Höfn í Hornafirði 12. apríl 2014.

Ágætu fermingabörn, aðstandendur og aðrir gestir

Ég var hingað fengin til að ávarpa þessa samkomu, gefa holl ráð og heilræði inn í framtíð ykkar sem hér eru komin saman í borgaralega fermingu. Hvaða ráð get ég verið að gefa ungmennum með alla möguleika lífsins í höndunum  var það fyrsta sem kom í huga minn þegar ég fór að pæla í þessu. Ég er ennþá á þeim aldri, þó ég virðist hundgamall að ég man mjög vel eftir þessum tímamótum í mínu lífi sem fyrir 25 árum. Ég man að á þeim tíma var maður ekki mikið að hugsa lengra fram í tímann en kannski morgundaginn enda er maður svosem ekki mikið að velta framtíðinni mikið fyrir sér 13-14 ára gamall. Sjálfur ætlaði ég að verða atvinnumaður í fótbolta, verða ríkur, eignast ógeðslega flotta kærustu. Þetta man ég vel og svona átti mín framtíð að verða þegar ég var fjórtán ára. Þegar ég hugsa um það þá má segja að draumar mínir hafi ræst því ég hef atvinnu af knattspyrnu í dag, ég er mjög ríkur því ég á fjögur heilbrigð börn og ég á ekki bara ógeðslega flotta kærustu í dag, heldur er ég giftur henni.

Það má segja að nú séu ákveðin þáttaskil í lífinu því nú eruð þið að fullorðnast og farið því að kynnast smá saman alvöru lífsins. Það er nefnilega svo ótrúlega merkilegt að lífið bíður uppá endalausa möguleika sem fela í sér ákvörðunartökur og eftir því sem við eldumst verða þessar ákvörðunartökur flóknari, erfiðari og hafa í för með sér afleiðingar, bæði góðar og slæmar.  Í nútíma samfélagi þar sem nálægðin er mikil í formi internetsins þarf að velta mikið fyrir sér hvaða ákvarðanir eru teknar því í dag getur verið dýrt að gera mistök. Það getur t.d haft í för með sér slæmar afleiðingar ef veraldarvefurinn er notaður á óábyrgan hátt eins og t.d í einelti. Ljótar og leiðinlegar myndir festast og það sem við skrifum eða birtum á netinu verður þar áfram þannig að þegar þið eruð komin á minn aldur gæti það ennþá verið fast við ykkur sem þið gerðuð tuttugu og fimm árum áður. Einhverstaðar segir að með miklum krafti fylgir mikil árbygð og það á svo sannarlega við um veraldarvefinn og því gott að hafa í huga að hugsa áður en fræmkvæmt er þar.

Ég hef svo oft staðið sjálfan mig að því að velta fyrir mér tilgangi lífsins. Af hverju er ég hér og hvaða hlutverki gegni ég. Oftast kemst ég að þeirri niðurstöðu að mitt hlutverk hér er að láta gott af mér leiða, koma mér og mínum á framfæri, huga vel að ungunum mínum og síðast en alls ekki síst að halda áfram að þróast og þroskast í rétta átt. Það er klárt mál að við gerum öll mistök sem í eðli sínu geta verið misstór og missmá.  Ég lít á mistökin sem ég hef gert sem þroskaferli, ég geri mistök og læri af þeim. Það tók reyndar eilífðar tíma að fatta þetta og ég þurfti að labba á ótal veggi áður en ég áttaði mig á því að ef maður viðurkennir ekki mistök sín eða áttar sig á ekki á þeim þá lærir maður ekki af þeim og er því alltaf að labba á sömu veggina.

Fyrir allnokkrum árum síðan var ég að flytja úr Grindavík í Reykjavík. Ég vildi breyta til því mér fannst lífið hjá mér standa í stað. Þegar að ég var að spá í vinnu í Reykjavík var það eina sem ég hugsaði um að finna vinnu sem að hentaði fótboltanum því fótbolti var það eina sem skipti máli hjá mér. Það varð úr að ég réði mig í vinnu á hjúkrunarheimili aldraðra. Mig kveið mikið fyrir að byrja í nýja starfinu vegna þess að það fylgdi þessu starfi meðal annars að hjálpa öldruðum á klósettið og það leist mér ekkert alltof vel á í fyrstu. En eftir að hafa verið í þessu starfi í skamman tíma fór ég að átta mig á því hvað ég var heppinn að vera þarna. Ég kynntist frábæru fólku sem var uppfullt af visku. Ég lærði svo ótrúlega mikið af fólki sem hafði verið uppi á tímum bæði fyrri og seinni heimstyrjaldarinnar. Þetta fólk upplifði alvöru heimskreppu og ég spjallaði jafnvel við fólk sem hafði búið í torfhúsum. Þarna upplifði ég svo mikið þakklæti fyrir það eitt að geta aðstoðað við grunnþarfir lífsins. Ég lærði kurteisi uppá nýtt og sá hvað eitt lítið bros getur breytt miklu. Það voru forréttindi að vinna starf sem er svona gefandi og lærdómsríkt og það væri öllu ungu fólki holt að fara og gefa sér tíma með þessum öldnu vitringum sem geta kennt okkur sitthvað um lífið.

Ef að maður í dag sökkvir sér í fréttamiðla í einhverja stund kemst maður ekki hjá því að kynnast mannvonsku í einhverri mynd. Oftar en ekki eru fréttir af manndrápum, nauðgunum og fréttir af réttarsal undirheimanna þar sem villimennska og allt það sem illska stendur fyrir ræður ríkjum. Níunda apríl 1989 þegar að ég fermdist voru þessar fréttir yfirleitt tengdar erlendum glæpasamtökum eða atburðum sem áttu sér stað víðsfjarri Íslandi. Nú í dag 25 árum seinna finnst mér þetta standa okkur nær. Menn svífast einskíns og í dag erum við því miður ekki alveg óhult og örugg á Íslandinu góða. Það er því gríðarlega mikilvægt að það sé í gangi starf í samfélaginu sem stuðlar að heilbrigðum lífsstíl og að það séu spennandi möguleikar fyrir ungt fólk sem á eftir að kynnast freistingum sem dregið getur okkur á villigötur.

Þar sem ég starfa sem yfirþjálfari Sindra get ég sagt að þar er lögð gríðarleg áhersla á það að okkar krakkar og unglingar kynnist því og læri að tileinka sér lífstíl sem getur orðið góður grunnur út í lífið. Hluti af því er að geta sagt nei og geta tekið sjálfstæðar ákvarðanir. Ekki bara fljóta með og segja já til að vera eins og aðrir. Það er einmitt það sem heillar mig við þennan hóp sem hér situr í dag að þau eru að velja aðra leið eftir vel athugað mál og taka ákvörðun sem er ekki eingöngu tekin til þess að fylgja fjöldanum. Það er akkurat þessi hugsun sem þarf að fylgja ykkur í lífinu. Mótið ykkur skoðun sem stuðla að ykkar lífsgildum og eru heiðarleg og með réttsýni að leiðarljósi og hafið svo kjark í að standa með þeirri skoðun.

Að lokum vil ég fara með ljóð sem er miklu uppáhaldi hjá mér eftir meistara Einar Benediktsson

Eitt bros getur dimmu í dagsljós breytt
sem dropi breytir veig heillar skálar.
Þel getur snúist við atorð eitt
aðgát skal höfð i nærveru sálar.

Svo oft leynist strengur í brjósti sem brast
við biturt andsvar gefið án sakar.
Hve iðrar margt líf eitt augnakast
sem aldrei verður tekið til baka.

Megið þið eiga frábæran dag með fjölskyldum ykkar.

Takk fyrir,

Óli Stefán Flóventsson yfirþjálfari knattspyrnudeildar Sindra

Ræða sem Kristín Tómasdóttir rithöfundur flutti við borgaralega fermingu sem fór fram í Háskólabíói 6. apríl 2014.

Kæru fermingabörn – innilega til hamingju með daginn

Mér er hér falið ótrúlega mikilvægt hlutverk sem ég ber mikla virðingu fyrir og langar til þess að sinna vandlega og vel.

Raunar svo vel að ég byrjaði að rita þessi orð fyrir tveimur vikum síðan en eftir því sem styttist í athöfnina varð textinn minn stöðugt þynnri, verri og innihaldslausari.

Mig langaði svo til þess að skilja eftir hjá ykkur orð sem myndu breyta og bæta. Orð sem myndu hafa jákvæð áhrif á framtíð ykkar, koma í veg fyrir að þið munið einhverntíman reykja, drekka eða dópa. Mig langaði til þess að auka víðsýni ykkar og umburðarlyndi auk þess sem það myndi setja punktinn yfir i-ið ef sjálfsmynd ykkar yrði jákvæðari og þið hefðuð öðlast aukið sjálfstraust eftir þessa 6-8 mínútna ræðu.

Sjálf fermdist ég borgaralega árið 1997. Ég man ekki hver það var sem hélt sambærilega ræðu í minni fermingu og með fullri virðingu, man ég ekkert hvað viðkomandi sagði né hafði það stórbrotin áhrif á framtíð mína. Sem jók enn á kvíða minn yfir því mikla verkefni sem mér var falið hér í dag.

En þegar ég lít tilbaka um fimmtán ár þá man ég, mjög vel, að henni sem hér stendur datt ekki í hug:

• Að hún myndi ná samræmduprófunum. Það hvarflaði ekki að henni.
• Né að hún gæti lært að hafa stjórn á skapi sínu.
• Að hún gæti lært að tala ensku.
• Að hún myndi einhverntímann eignast kærasta.
• Að hún myndi síðar læra að fíla foreldra sína.
• Að hún gæti orðið sátt við líkama sinn.
• Að hún gæti ræktað farsæl vináttusambönd við vinkonur sínar.
• Að hún gæti eignast nægilega mikið af peningum til þess að þurfa ekki að hafa áhyggjur af þeim.
• Að hún gæti hlaupið maraþon (sem hún hefur reyndar ekki gert, en hefur þó fulla trú á)
• Að hún gæti skrifað bók.
• Að einhver gæti litið upp til hennar.
• Né að hún gæti orðið raunverulega hamingjusöm.

Hvað hefði viðkomandi átt að segja við mig og fermingasystkini mín árið 1997? Ég veit það ekki enn!

En ég veit að mig langaði líka til þess að vera hnyttin í dag og fá ykkur öll til þess að hlæja. Í því samhengi vænti ég þess að ég gæti gert eitthvað í svipuðum dúr og Saga vinkona mín. Ég gerði s.s. þá kröfu til mín að ræðan ætti að vera jafn fyndin og ef uppistandarinn og leikkonan Saga Garðarsdóttir  sem skrifaði áramótaskaupið og var kosin fyndnasta kona landsins hefði skrifað hana. Ræðan mín mátti ekki vera grammi minna  fyndin en áramótaskaup allra landsmanna.

Þegar hér var komið við sögu var ég farin að velta fyrir mér video-innslögum. Ég vildi brjóta upp þunnildin sem ég hafði skrifað um mannréttindi og pólitíska réttsýni með grínvídeóum og fermingamyndum af sjálfri mér. Því styttra sem var í verkefnið því flóknara í vöfum hafði það orðið í mínum huga. Og í ofanálag hafði ég enga trú á því að ég gæti gert allt það sem ég ætlaði mér hér í dag.

Og þar kem ég að kjarna málsins. Ég setti mér óraunhæfar kröfur um leið og ég var hrædd um að mér myndi mistakast. Dauðadæmd blanda.

Sennilega næ ég ekki hlustun ykkar allra, eðlilega eruð þið að velta vöngum yfir þessum stóra degi í lífi ykkar, gjöfunum og veislunni. En mögulega næ ég til einhverja og mögulega skil ég eitthvað eftir mig hjá nokkrum. Það er mitt nýja markmið og það sem mig langar til þess að skilja eftir mig er:

1. Ekki setja óraunhæfar kröfur,  hvorki á ykkur né aðra. Og hvað á ég við með því? Leyfum okkur að að vera eins og við erum, gera það sem við erum fær um, vera stundum leiðinleg og stundum skemmtileg. Stundum sæt og stundum ljót.

Youtube-ið ykkur! Þetta er frasi sem ég lærði í gær, sem þýðir: “Þú ert að horfa á leiðinlegt myndband en þú horfir aðeins lengra. Þú gefur því sjens.”

Eins og þið gefið Youtube myndböndum tveggja mínútna sjens. Gefið ykkur og öðrum, gefið öllum – youtube sjens. Líkt og leiðinlega myndbandið getur komið að óvart þegar fer að líða undir lok þess, leyfið ykkur sjálfum og öðrum að koma ykkur að óvart.

Jafnframt

2. Ekki brjóta ykkur niður fyrir  mistök- og skoðiði “gerði ég mitt besta?” eða get ég mögulega gert betur?”  lærið þannig að mistökunum.

Síðan 1997 hef ég lært sitthvað en ég held að eitt af því sem hefur skilað mér mestu er að ég hef lært að gera mistök. Mistökin hafa fært mér trúnna á sjálfa mig.

Ég þurfti að rífast mörgum sinnum við foreldra mína áður en ég fór að fíla þau. Ég féll í mörgum prófum áður en ég fann námstækni sem hentaði mér og ég varð student. Ég þurfti að eignast nokkra kærasta áður en ég fann þann eina rétta. Og ég er enn að æfa fyrir maraþonið. Vitið þó til, ég er full eldmóðs og ekki í nokkrum vafa um að ég muni fara það.

Sem sagt, ég þurfti að gera mistök. Mörg mistök og ekkert sem ræðumaðurinn frá 1997 hefði getað breytt.

Mögulega hefði hann þó getað haft áhrif á foreldra mína. Ég ætla því að láta slag standa og biðja ykkur um eitt. Kæru foreldrar, leyfði þessum flottu unglingum, komandi kynslóð – að gera mistök.

Nú er komið að lokum og ég vona að ætlunarverk mitt um að breyta lífi ykkar allra hafi tekist en það verður tíminn að leiða í ljóst og mögulega skýrist það þegar eitthvert ykkar heldur ræðu hér eftir 15 ár.

Um leið og ég óska ykkur innilega til hamingju með daginn þá langar mig að minna ykkur á að. Þið eruð öll frábær, hvert og eitt ykkar er einastakt og öll hafið þið eitthvað fram að færa.

En jafnframt að það er engin fullkominn og það er fullkomlega eins og það á að vera.